گالوانیزه چیست؟
معمولا فولاد و آهن، از عناصری هستند که دچار خوردگی، زنگزدن و در نهایت تضعیف و فروریختن میشوند. امروزه راههای مختلفی برای محافظت از سازههای فولادی در این مشکل وجود دارند. فولاد گالوانیزه یکی از همین روشها و اغلب بهترین روش برای اکثر سازههای فولادی محسوب میشود.
اگر ورق فولادی را با فلز «روی» پوشش دهند، ورق گالوانیزه ایجاد میشود. اگر پوشش روی از بین رود یا حتی شکسته شود، این ورق به هیچ وجه زنگ نخواهد زد؛ همچنین بنا به دلایلی که در ادامه ذکر میکنیم استفاده از این ورقها بسیار مقرون به صرفه هستند، به همین دلیل قیمت ورق گالوانیزه اهمیت زیادی دارد.
کاربرد این محصول به اندازهای وسیع است که میتوان آن را در همهجا پیدا کرد: در پلها، استادیومها، دروازهها و نردهها، چراغ خیابانها، سقف منازل و اتومبیلها.
زنگ زدگی چیست؟
اما زنگ زدن فولاد چگونه انجام میشود و چه عواملی باعث این اتفاق میشوند؟ در این قسمت به عملیات زنگزدگی فولاد اشاره میکنیم تا درک مفاهیم مطلب سادهتر گردد.
زنگزدگی نام دیگر اکسید آهن میباشد و زمانی رخ میدهد که آهن یا آلیاژ حاوی آهن مانند فولاد برای مدت طولانی در معرض اکسیژن و رطوبت باشد. با گذشت زمان اکسیژن با فلز در سطح اتمی ترکیب شده و ترکیب جدیدی به نام اکسید را تشکیل میدهد که باعث تضعیف پیوندهای فلز میشوند. آب با شکستن مولکول اکسیژن به واکنش آهن با اکسیژن کمک میکند. در ابتدای واکنش، آهن الکترونهای خود را به اکسیژن میدهد؛ سپس یونهای آهن با آب واکنش میدهند تا هیدروکسید آهن و هیدروژن تشکیل شوند.
پس از این واکنش و با انجام اکسایش بر سطح یک جسم آهنی، آند شکل میگیرد. در بخش دیگری از این سطح که آب و اکسیژن حضور دارند، کاتد تشکیل میشود. فرآیند صورت گرفته باعث شکلگیری یک سلول ولتایی یا پیل ولتایی کوچک میشود؛ با حرکت آندها به سمت کاتدها زنگ خوردگی صورت میگیرد.
فولاد زنگ نزن چیست؟
فولاد ضد زنگ یا به اصطلاح استنلس استیل در ترکیب خود مقدار زیادی کروم دارد. حداقل کروم مصرفی در فولاد ضدزنگ حدود ۱۱ درصد است. این کروم به فولاد ساده خاصیت مقاومت در برابر خوردگی میدهد. این فلز با افزودن عناصر دیگر مانند مولیبدن، نیکل و ازت مقاومت خود را در برابر خوردگی و همچنین مقاومت در برابر حرارت را افزایش میدهد. برای اینکه این نوع از فولاد بتواند در برابر زنگزدگی از خود واکنش نشان دهد و به خوبی عمل نماید، نباید میزان کروم استفاده شده در آن از این مقدار کمتر باشد. زیرا وجود همین مقدار از کروم در فولاد باعث ایجاد خاصیت ضدزنگ میگردد. به عبارت سادهتر کروم عنصری میباشد که تقویتکننده مقاومت فولاد در برابر زنگ زدگی است.
علاوه بر کروم از ترکیبات دیگری به منظور تولید فولاد ضدزنگ نیز استفاده مینمایند. از جمله این ترکیبات میتوان به مولیبدن و نیکل اشاره کرد. نیکل به منظور ایجاد انعطاف و افزایش فرمپذیری در فولاد ضدزنگ مورد استفاده قرار میگیرد. کشف فولاد ضدزنگ به این صورت بود که دانشمندان دریافتند با افزودن حدود ۱۰ الی ۲۰ درصد کروم و نیکل به فولاد موجود، نوعی دیگر از فولاد به دست میآید که در برابر اسیدها و زنگزدگی مقاوم هستند. در زندگی روزمره خود با مواردی روبهرو میشویم که از فولاد تولید شدهاند؛ مانند لوازم برقی، وسایل ماهیگیری و بسیاری دیگر.