خاموت چیست ؟
منظور از خاموت چیست؟ این محصول میلگردی در واقع نگه دارنده عرضی میلگرد تیرها و ستون‌ها است. به همین دلیل در آیین نامه‌های فنی مهندسی با نام‌های فولاد برشی قائم ، فولاد جان و فولاد عرضی نیز شناخته می‌شود. کاربرد خاموت در سازه‌های اسکلت بتنی بسیار متنوع است؛ اما کاربرد آن به طور اصلی در ایجاد اتصال پیوند عرضی بین میلگردهای عرضی شناخته می‌شود. جهت اتصال خاموت به میلگردهای اصلی از مفتول فولادی استفاده می‌گردد. به این مفتول‌های اتصال دهنده، سیم آرماتور بندی نیز می‌گویند.
روش تولید خاموت
خاموت از میلگرد آجدار تولید می‌گردد. پیش آن باید بدانید که میلگرد از نظر شکل ظاهری به دو دسته میلگرد ساده و میلگرد آجدار تقسیم بندی می‌شود که نوع آجدار آن که خود دو نوع میلگرد کلاف و میلگرد شاخه دارد. انواع میلگرد آجدار که به عنوان خاموت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، آج‌های متفاوتی دارند. حضور آج بر روی این مقطع به چسبندگی آن به بتن کمک می‌کند. در حقیقت به کمک دستگاه خاموت زن، میلگرد آجدار به خاموت تبدیل می‌شود. انواع دستگاه خاموت زن در دو نوع دستی و ماشینی، در بازار موجود است. خمکاری میلگرد به منظور تولید خاموت بر اساس استانداردهای مشخصی انجام می‌گیرد. خمکاری میلگرد باید بر اساس استانداردهای خمکاری برای ایجاد شکل‌های متفاوت خاموت انجام شود.
انواع خاموت چیست ؟
انواع خاموت در تنوع زیادی قابل تولید است که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارد. به طور کلی انواع خاموت ها را می‌توان به دو دسته تنگ بسته و تنگ باز دسته بندی کرد. هر کدام از این انواع خاموت به زیر دسته‌های متعددی تقسیم بندی می‌شوند. معمول‌ترین مدل از انواع خاموت، نوع تنگ بسته آن است که از بین آن‌ها، خاموت با هندسه چهار گوش بیشترین کاربرد را دارد. این دسته از خاموت ها معمولا در محل پروژه و به کمک اهرم خم زن دستی تولید می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از بین انواع متعدد، بر اساس کاربرد هندسه‌های معروفی از آن در صنعت عمران ایران وجود دارند که عبارتند از:
ادکا
خرک
رکابی
سنجاقک
راستا یا سیتکا
همچنین زمانی که از واژه خاموت بدون پسوند استفاده می‌شود منظور خاموت چهار گوش معمول است که کاربردهای فراوانی دارد. خاموت با اشکال پیچیده به کمک دستگاه‌های پیشرفته‌تری تولید می‌شود. پیش از استفاده از این محصول، باید دانست که انواع خاموت چيست. خاموت معمولی در دو نوع ساده و مهندسی تولید می‌شود. این نوع تقسیم‌بندی بر اساس نوع خمش است. نوع ساده زاویه انتهای شاخه ۹۰ درجه و در خاموت مهندسی این زاویه ۴۵ یا ۱۳۵ درجه است. توجه داشته باشید که نوع هندسه را، کاربرد خاموت تعیین می‌کند.
کاربرد خاموت
بتن مقاومت کششی بسیار پایینی دارد اما در برابر فشار مقاومت بسیار بالایی از خود نشان می‌دهد. برای ساخت سازه‌های مقاوم در برابر زلزله و سایر عوامل طبیعی فرسایشی، ستون‌ها و تیرهای بتنی اسکلت ساختمان‌ها باید در برابر تنش‌های زیر مقاومت داشته باشند: در برابر تنش‌های کششی، در برابر تنش‌های فشاری و برابر تنش‌های برشی مورب.
به همین دلایل بتن اسکلت را به میلگرد آجدار مسلح می‌کنند. آرماتوربندی به دلیل هندسه منحصر به فرد میلگرد آجدار با تنیده شدن میلگرد به بتن همراه است. این تنیدگی بتن و میلگرد باعث افزایش چشمگیر مقاومت کششی بتن می‌شود. در واقع با اعمال تنش کششی به یک ستون بتنی مسلح تنش به میلگردهای درون ستون بتنی وارد می‌شود. مقاومت کششی فولاد بسیار زیاد است، به همین دلیل با جبران ضعف بتن در مقاومت کششی، ستون به سادگی تخریب نمی‌شود.
اثر خاموت بر سازه
اما کاربرد خاموت چیست؟ ویژگی اصلی خاموت چیست؟ فرض کنید تنشی به شکل مورب و برشی به یک ستون یا تیر بتنی مسلح وارد شود. این تنش مورد در واقع به شکل مجموع دو نیروی فشاری و کششی به آن وارد می‌شود. میلگردهای موجود در بتن در برابر تنش کششی مقاومت می‌کنند اما بخش فشاری نیرو باعث متلاشی شدن بتن می‌شود. به همین دلیل نیاز است میلگردها به صورت عرضی نیز مهار شوند. برای مهار عرضی میلگردها، از انواع خاموت استفاده می‌شود. به این ترتیب بخشی از نیروی موربی که به ستون یا تیر بتنی وارد می‌شود به خاموت منتقل می‌شود و مانع از فروپاشی بتن می‌شود
