تگ داربست چیست و چطور باعث ساخت‌وسازی ایمن می‌شود؟

تگ داربست یک نشان ایمنی است که برای پیشگیری از حوادث مختلف استفاده می‌شود. این تگ در داربست، نشان می‌دهد که بازرسی  توسط متخصص ایمنی انجام شده و ساختار سازه برای کارگران ایمن است. مدیران پروژه و پیمانکاران قبل از شروع کار و بعد از هر تغییر محیطی باید داربست را از نظر ایمنی بررسی و سپس از تگ داربستی استفاده کنند.

جهت آشنایی با مفاهیمی مثل تگ داربست چیست، انواع تگ داربست، اهمیت استفاده و جریمه استفاده نکردن ازآن، آشنا شوید، در ادامه این مقاله از آهن آپ با ما همراه باشید.

تگ داربست چیست؟

Scafftag مخفف واژه Scaffolding tags و به معنای برگ آویزهای داربست است و بین کارشناسان ایمنی (HSE)  با نام اسکف‌تگ شناخته می‌شود. وزن آن ۳۰ گرم و به‌راحتی قابل ‌نصب است. این تگ‌ها کارت‌هایی هستند که به طور معمول از PVC ساخته می‌شوند و برای ارائه اطلاعات ایمنی داربست و کاربرد آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

جنس PVC تگ به‌گونه‌ای است که در مقابل نور آفتاب، گرما، رطوبت و باران مقاوم است. این برچسب می‌تواند ابعاد متفاوتی داشته باشد؛ اما معمول‌ترین سایز آن ۲۰×۳۰ سانتی‌متر است. استفاده از این برچسب به کسانی که با داربست کار می‌کنند، کمک می‌کند تا متوجه شوند که این سازه موقت بررسی کیفیت را پشت سر گذاشته است و استفاده از آن خطری ندارد.

تگ ایمنی داربست در صنایع شهرداری، راه‌سازی، ساختمانی و حمل‌ونقل مورد استفاده قرار می‌گیرد. تگ‌ها معمولاً باید در چندین نقطه و در مسیرهای ورودی داربست یعنی جلو نردبان و پله نصب شوند تا پرسنل به‌راحتی بتوانند آن را مشاهده و برابر با مقررات این کارت عمل کنند. تمام جزئیات مربوط به داربست را می‌توان با ماژیک روی تگ ایمنی داربست ثبت کرد.

اطلاعات ثبت شده روی تگ داربست

از جمله اطلاعاتی که باید روی تگ داربست ثبت شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. کد شناسایی: هر تگ یک  کد شناسایی منحصر به فرد دارد که امکان ردیابی آسان آن را فراهم می‌کند.

۲. تاریخ بازرسی: تاریخ آخرین بازرسی باید به طور مشخصی روی تگ ثبت شود.

۳. ظرفیت بار: لازم است حداکثر ظرفیت بار داربست روی تگ نوشته تا مانع از بارگذاری بیش از حد روی داربست شود.

بیشتر بخوانید: میزان تحمل بار لوله داربست

۴. نتایج بازرسی: هرگونه مشاهده از جمله نقص در تجهیزات، تعمیرات مورد نیاز یا احتیاط  در استفاده باید بر کارت نوشته شود.

۵. وضعیت ایمنی: برچسب به وضوح باید نشان دهد که داربست برای استفاده ایمن است یا ناایمن تلقی می شود.

۶. نام بازرسان: با هربار بررسی داربست، نام بازرس به همراه امضای او روی تگ ثبت شود.

تگ داربست نشان‌دهنده مطابقت با قوانین تعاون، کار و رفاه اجتماعی (MCLS) است.

اتیکت داربست و نقش آن در کاهش حوادث ساختمانی

داربست می‌تواند منشأ خطرهای مختلفی از جمله سقوط افراد یا اشیا باشد. استفاده از تگ داربستی ضمن نشان داد ایمنی آن، اطلاعات دیگری مثل آخرین بازرسی و تغییرات در ساختار داربست را در اختیار کارگران قرار می‌دهد. اتصال کارت داربست توسط ناظر داربست‌بندی انجام می‌شود و علاوه بر نظارت اولیه بعد از مونتاژ، لازم است پس از شرایط جوی بد و هرگونه تغییرات در ساختمان داربست بازرسی انجام می‌شود. استفاده از اتیکت داربست به دلایل زیر نقش مهمی در کاهش حوادث ساختمانی دارد:

کاهش حوادث سقوط از ارتفاع: بسیاری از حوادث ساختمانی ناشی از استفاده نادرست از داربست‌های غیرایمن است اتیکت داربست به جلوگیری از این گونه حوادث کمک کرده و میزان سقوط و آسیب‌های جانی را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از استفاده ناایمن از داربست: نصب اسکاف تگ روی داربست باعث می‌شود کارگران قبل از استفاده، از وضعیت ایمنی سازه مطلع شوند. اگر داربست نیاز به تعمیر داشته باشد، اتیکت قرمز روی آن نصب شده و از ورود افراد جلوگیری می‌شود.

هماهنگی بهتر میان تیم‌های مختلف پروژه: نصب برچسب داربست به‌عنوان یک ابزار ارتباطی بین کارگران، سرپرستان و بازرسان ایمنی عمل می‌کند. هرگونه تغییر در وضعیت داربست بلافاصله ثبت شده و تمامی افراد از آن مطلع می‌شوند.

نصب آسان به داربست: سهولت در نصب آن این امکان را فراهم می‌کند تا به راحتی قابل استفاده باشد.

• مسئولیت پذیری و مستندسازی پیشرفته: این برچسب‌ها مسئولیت پذیری افراد را افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد به عنوان سند قانونی اعتبار دارد و قابل پیگیری است. از طرف دیگر استفاده از اسکاف تگ شفافیت بیشتری در روند ایمنی ایجاد کرده و از تخلفات جلوگیری می‌کند.
• بهبود ارتباطات بین کارگران و سرپرستان: این برچسب به عنوان یک ابزار ارتباطی بین سرپرستان و کارگران عمل می‌کند و تسهیلگر تصمیمات آگاهانه برای افراد است. بعلاوه برچسب داربست اطلاعات دقیق و بروز درباره وضعیت ایمنی سازه را نمایش می‌دهد.کارگران با مشاهده اتیکت می‌توانند اقدامات لازم را برای ایمنی خود انجام دهند.
• فرایندهای بازرسی و نگه‌داری ساده شده: تگ داربستی با ارائه روش استاندارد، فرایندهای بازرسی را ساده می‌کند. بازرسان به راحتی می‌توانند داربست‌ها را بر اساس اطلاعات نمایش داده شده روی تگ‌ها شناسایی و ارزیابی کنند.

انواع تگ داربست چیست؟

اکنون باتوجه‌به اینکه با مفهوم تگ داربست چیست آشنا شدیم، انواع تگ داربست را به شما معرفی می‌کنیم تا به‌راحتی بتوانید ایمنی داربست را با توجه به آن‌ها تعیین کنید. این کارت‌ها در رنگ‌های مختلفی وجود دارند که هرکدام وضعیت متفاوتی از داربست را نشان می‌دهند. همه تگ‌ها از مقررات خاصی پیروی نمی‌کنند؛ اما کد رنگ را تا حدودی حفظ می‌کنند. از مهم‌ترین تگ‌های داربستی می‌توان به تگ سبز، قرمز و زرد اشاره کرد.

تگ سبز داربست

تگ سبز داربست یا Green Scafftag نماد ایمنی است. زمانی که سازه مورد بررسی قرار گرفت و تمامی اجزا و اتصالات به‌درستی نصب شده بود، به آن آویزان می‌شود. این تگ نشان می‌دهد سازه مطابق با استانداردهای ایمنی است و هیچ‌گونه خطر یا مشکلی در آن مشاهده نمی‌شود. تگ سبز داربست نشان می‌دهد که شرایط مناسب برای فعالیت کارگران فراهم شده است.

این تگ‌ داربستی معمولاً توسط مسئولین ایمنی و بازرسان به داربست‌ها نصب می‌شود. استفاده از برچسب سبز علاوه بر ایمن بودن داربست به سایر کارکنان پروزه نشان می‌دهد که محیط برای انجام کارها ایمن است.

تگ قرمز داربست

تگ قرمز یا Red Scafftag معمولاً نشان می‌دهد که داربست ناامن یا ناقص است در نتیجه، نباید از آن استفاده شود. اگر داربست از لحاظ ایمنی مورد تأیید کارشناس نباشد تگ قرمز به آن نصب می‌شود و ابتدای محل ورود افراد را با نوار خطر می‌بندند تا نشان دهند، کارکردن روی آن مجاز نیست.

مواردی مانند شماره پروژه، تاریخ بازرسی و نام بازرس باید روی کارت ثبت شود و پشت کارت حاوی توضیحات علت مشکل و تعمیرات مورد نیاز باشد. تا زمانی که برچسب سبز رنگ جایگزین آن شود، باید از استفاده کارگران از سازه جلوگیری شود. استفاده از داربست با تگ قرمز، خطرات جانی و مالی بسیاری به همراه دارد که ممکن است غیرقابل‌جبران باشد.

تگ زرد داربست

تگ زرد یا Yellow Scafftag، به‌اصطلاح برچسب‌ احتیاط‌ است که وضعیت بینابینی را بین تگ‌ سبز و قرمز نشان می‌دهد. این برچسب نشان می‌دهد سازه توسط کارشناس بررسی شده است؛ اما نگرانی‌هایی در خصوص ایمنی آن وجود دارد. به‌عبارت‌دیگر حاوی این پیام است که داربست قبل از استفاده نیاز به توجه و تعمیر دارد.

این تگ تا زمانی که وضعیت سازه به شرایط ایمن بازنگشته باشد، نباید برداشته شود. مواردی که روی این کارت ثبت می‌شود علاوه بر نام بازرس می‌تواند شامل جملاتی مثل «خطری شناسایی شد» یا «نیاز به اقدامات پیشگیرانه جهت کاهش خطر» باشد.

استاندارد تگ داربست و الزامات قانونی آن

برای اطمینان از ایمنی داربست‌ها، استانداردهای مشخصی در سطح بین‌المللی تدوین شده‌اند. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از:

استاندارد OSHA سازمان ایمنی و بهداشت شغلی ایالات متحده

داربست‌ها باید قبل از استفاده و پس از هرگونه تغییر در ساختار، توسط متخصص ایمنی بازرسی شوند. بعلاوه استفاده از اسکاف تگ برای نشان دادن وضعیت ایمنی سازه الزامی است.

BS EN 12811  استاندارد اروپایی داربست‌ها

تمام داربست‌ها باید دارای سیستم ثبت اطلاعات ایمنی مانند برچسب داربست باشند. بعلاوه رنگ تگ داربست باید مطابق با وضعیت ایمنی سازه انتخاب شود.

استانداردهای ملی ایمنی

بر اساس مقررات سازمان تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کارفرمایان موظف به استفاده از تگ‌های ایمنی روی داربست‌ها هستند .عدم رعایت این استانداردها ممکن است منجر به جریمه و برخورد قانونی شود.

نحوه نصب تگ داربست و نکات مهم در استفاده از آن

نصب صحیح اتیکت داربست اهمیت زیادی در اطمینان از ایمنی محیط کار دارد. در جدول زیر مراحل نصب تگ داربست آورده شده است:

نکات کلیدی در نگهداری و تعویض برچسب‌های ایمنی داربست

رعایت استانداردهای تگ داربست بندی و نگهداری صحیح این برچسب‌ها، نقش بسزایی در حفظ امنیت کارگران دارد. به عبارت دیگر برچسب‌های ایمنی ممکن است در اثر شرایط محیطی مانند باد، باران، نور خورشید یا تماس فیزیکی دچار آسیب شوند. از این رو بررسی منظم آن‌ها از محو شدن اطلاعات یا جدا شدن برچسب جلوگیری می‌کند. در ادامه مطلب اقدامات لازم برای نگهداری تگ داربست را مشاهده می کنید:

1.  بررسی دوره‌ای و نگهداری صحیح برچسب داربست
2.  ثبت اطلاعات جدید پس از هر بازرسی
3.  تعویض سریع برچسب‌های آسیب‌دیده یا گمشده
4.  نصب صحیح و استاندارد برچسب داربست
5.  نظارت مستمر بر اجرای صحیح تگ داربست بندی

جریمه استفاده نکردن از تگ داربست چیست؟

طبق ماده ۷ آیین نامه ایمنی کار در ارتفاع، کارفرما موظف است پس از اینکه از فرسوده بودن لوازم و تجهیزات کار در ارتفاع اطلاع پیدا کرد، سازه را با تگ قرمز داربستی و نوار خطر از دسترس کارگران خارج کند. پس از تعمیر و تایید توسط کارشناسان مجاز، کارگران می‌توانند مجدد به محل کار بازگردند.

این قوانین را پس از سقوط یک داربست بند از یک سازه از ارتفاع بیش از چهار متر در انگلیس وضع کردند. حادثه سقوط منجر شد شرکت ارائه‌دهنده خدمات داربست، جریمه ۱۰۰ هزار یورویی پرداخت کند. ستون فقرات داربست بند بعد از بروز حادثه آسیب هایی دید که در نهایت باعث فلج شدن او از کمر به پایین شد.

بعد از بررسی حادثه توسط مرکز بهداشت و ایمنی (HSE)، علت آن مشخص شد؛ به دلیل اینکه کف فلزی در طبقه اول ساختمان در جای مناسبی قرار نداشته، داربست ایمن نبوده و این حادثه اتفاق افتاده است. در نتیجه کارگران با مصالحی که روی کف‌های فلزی بود، برخورد کردند و در نهایت این مشکل به وجود آمده است.

در کشورهای پیشرفته به دلیل وجود قوانین سخت‌گیرانه در مورد ایمنی داربست این حوادث به ندرت اتفاق می‌افتد. متأسفانه در ایران شاهد هستیم که هر روز این حوادث دلخراش در حال وقوع‌اند. زیرا هیچ نظارتی بر شرکت‌های داربستی نیست و به‌صورت جزیره‌ای عمل می‌کنند. این در حالی است که بیشتر این حوادث منجر به مرگ افراد می‌شود.

سخن پایانی:

تگ‌های داربست، محافظی در ابعاد کوچک اما قوی در صنعت ساخت‌وساز هستند که وجود آن‌ها وضعیت ایمنی داربست‌ها را به آسانی قابل شناسایی می‌کنند. هر کدام از تگ‌های سبز، قرمز و زرد اطلاعات مهمی در اختیار کارگران و مسئولان پروژه قرار می‌دهند تا احتمال وقوع حوادث کاهش پیدا کند. استفاده از تگ‌ها علاوه بر اینکه افزایش ایمنی را به همراه دارند، از جریمه‌ها و مشکلات قانونی که ممکن است ایجاد شود، جلوگیری می‌کنند.